معرفی جامع انواع بالابر و موارد استفاده آن

این تصویر یک بالابر هیدرولیکی را نشان میدهد که برای جابجایی بارهای سنگین در محیطهایی مانند انبارها، کارگاهها و صنایع بهینهسازی شده است. این دستگاه با ساختار مستحکم و سیستم هیدرولیکی ایمن، گزینهای مطمئن و کارآمد برای حمل بارهای سنگین به شمار میرود.
انسان در طول تاریخ، همواره به دنبال راهی بوده است تا با انرژی کمتری بتواند کارهایش را با کیفیت و سرعت بهتری انجام دهد. بالابر یکی از مواردی است که بشر به همین منظور آن را اختراع کرده و در طول زمان نیز متناسب با امکانات صنعتی موجود، تکامل یافته است.
بسیاری از مردم بالابر را با جرثقیل، بالا کشندهها، لیفتراک و آسانسوراشتباه میگیرند در حالی که بین بالابرها و این وسایل تفاوتهای زیادی وجود دارد. بالابرها دارای شکلها و اندازههای متفاوتی هستند که در انواع ظرفیتها و با کارکردهای مختلف تولید و عرضه میشوند. در این مقاله به 3 نوع اصلی بالابر با جزییات میپردازیم.
بالابر چیست؟
بالابرها جزو تجهیزاتی محسوب میشوند که کیفیت و امنیت حرف اول و آخر را در آنها میزند. تعریفهای مختلفی برای بالابر (Lift) وجود دارد اما شاید بهترین و سادهترین تعریفی که میتوان ارائه داد این است که بالابر وسیلهای است که برای بالابردن افراد در شرایط و زوایای مختلف تا ارتفاعی مشخص و کار در آن ارتفاع و همچنین حمل بار استفاده میشود.
البته استفاده این وسیله فقط برای بالابردن افراد نیست و میتوان از آن برای جابهجایی وسایل و تجهیزات و بارها نیز استفاده کرد. در دنیای مدرن با توجه به وجود آپارتمانها و برجهای بلند، قطعاً جابهجایی تجهیزات و بارها بدون استفاده از بالابر کاری غیرممکن و بسیار دشوار است چرا که اگر بالابرها نباشند برای انتقال وسایل از سطح زمین تا طبقات دیگر نیاز به انرژی بسیار زیاد و تعداد افراد کارگر است که همین موضوع هزینههای مالی و زمانی را بهطور چشمگیری افزایش میدهد.
بالابرها مزایای زیادی دارند که استفاده از آنها را در صنایع مختلف ضروری میکند. از مهمترین مزایا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش بهرهوری: با استفاده از بالابر، جابجایی بار یا افراد به راحتی و سرعت بیشتر انجام میشود که به افزایش کارایی و کاهش زمان نیازمند است.
- امنیت بیشتر: بالابرها معمولاً با سیستمهای ایمنی مجهز هستند که خطرات ناشی از جابجایی دستی بار یا افراد را کاهش میدهد.
- صرفهجویی در انرژی: با استفاده از بالابر، نیروی انسانی و انرژی کمتری برای جابجایی اجسام سنگین نیاز است.
- دسترسی به فضاهای بلند: بالابرها امکان جابجایی بار به ارتفاعات مختلف را فراهم میکنند، که در بسیاری از صنایع مانند ساختمانسازی و انبارداری ضروری است.
- کاهش آسیبها: جابجایی بارهای سنگین بهصورت دستی ممکن است باعث آسیبهای فیزیکی به کارکنان شود، اما استفاده از بالابر این خطرات را بهطور قابلتوجهی کاهش میدهد.
این مزایا باعث میشود بالابرها بهعنوان یک ابزار کارآمد در بسیاری از محیطهای صنعتی و تجاری شناخته شوند.

تصویر یک بالابر صنعتی را نشان میدهد که با طراحی مستحکم، چرخهای مقاوم و ساختار مناسب، برای انتقال بارها و تجهیزات به ارتفاعات مختلف طراحی شده است. این بالابر به طور خاص برای فضاهای باز و محیطهای صنعتی مانند فرودگاهها بهینهسازی شده است. ساختار چرخهای بزرگ آن امکان جابجایی راحت در سطوح ناهموار را نیز فراهم میکند، و در فعالیتهایی مانند نصب، تعمیر و نگهداری، یا جابجایی تجهیزات به کار میرود.
تاریخچه بالابر
بالابر ثابت هیدرولیکی باری مدل EHC
شاید بتوان مصریان باستان را در ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح جزء اولین تمدنهایی دانست که از بالابرهای ساده و ابتدایی برای جابهجایی سنگ و مصالح جهت ساخت اهرام ثلاثه مصر استفاده کردند. کم کم این اختراع کارآمد به سراسر خاورمیانه و کشورهای اطراف گسترش پیدا کرد. ایران و یونان نیز شروع به استفاده از بالابر برای ساخت تخت جمشید در ایران و معابد و کاخهای سنگی در یونان کردند.
بالابرهای ابتدایی از طناب و قرقرههای چوبی ساخته میشدند و با وجود کارایی در جابهجایی افراد و مصالح، از ایمنی کافی برخوردار نبودند و هرازگاهی سانحهای اتفاق میافتاد که حتی ممکن بود باعث مرگ افراد شود.
اما در طول سالهای زیاد و با پیشرفت تکنولوژی و کشف برق، کم کم بالابرهای پیشرفته با قدرت بیشتر و ایمنی بسیار بالاتری اختراع شدند بهطوری که امروزه به نوعی صنعت ساخت و ساز کاملاً به بالابرها وابسته است.
کاربرد بالابر
یکی از چالشهای اساسی مدیران پروژه، تحویل بهموقع مصالح و تجهیزات به طبقات مختلف یک پروژه ساختمانی است. این چالش به کمک ابزارهایی مانند بالابر و جرثقیل برطرف شده است.
بالابر این امکان را بهوجود میآورد که افراد به راحتی بتوانند به نقاط کور و مرتفع دسترسی داشته باشند و کار مورد نظر خود را انجام دهند و یا وسایل و بارهای مختلف و سنگین را با وزنهای متفاوت در طبقات، بدون کوچکترین زحمتی جابهجا کنند.
امروزه بالابرها را در همه جا میتوان دید. از مساجد و سالنهای ورزشی گرفته تا انبارهای بزرگ و کوچک و حتی مغازههایی که دارای انبار در طبقه بالا یا زیرین خود هستند. علاوهبر همه اینها از بالابرها در صنعت نیز در خطوط تولید، به منظور هم سطح سازی دو سطح متفاوت استفاده میشود.
از دیگر کاربردهای بالابر میتوان به امدادرسانی و تجهیزات کمکی اشاره داشت و همچنین بهعنوان تجهیزات نوین جنگی نیز از آنها استفاده میشود.
انواع بالابر و معرفی آنها
دستهبندیهای زیادی برای بالابرها وجود دارد که هرکدام بر اساس ویژگیهای متفاوت، بالابرها را به انواع مختلف تقسیم میکنند. از جمله این دستهبندیها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ثابت یا متحرک بودن بالابر
- براساس تک فاز یا سه فاز بودن
- مکانیزم بالابری
- دستهبندی بر اساس صنعتی، ساختمانی و خانگی بودن
اما در حالت کلی شاید بتوان دستهبندی صنعتی، ساختمانی و خانگی را جامعترین دستهبندی در نظر گرفت. چرا که همه بالابرها به نوعی در یکی از این زمینهها جای میگیرند.
1. خانگی
گاهی به دلیل ساخت نامناسب و یا کمبود فضا در خانهها امکان استفاده از آسانسور وجود ندارد اما ممکن است اعضایی که در خانه سکونت دارند افرادی مانند سالمندان یا دارای محدودیت حرکتی باشند و نتوانند روزانه از پلهها بالا و پایین روند.
در این حالت بهترین گزینه، استفاده از بالابر است تا عملکرد یک آسانسور کوچک را در اختیار افراد قرار دهد. بالابرها هزینه کمتری نسبت به آسانسور دارند و به راحتی میتوان از ایمنی آنها مطمئن شد.
بالابرهای خانگی یا هوم لیفت (Home Lift) انواع مختلفی دارند که در ابعاد و ویژگیهای مختلفی ساخته میشوند. شما میتوانید با توجه به نیاز خود مناسبترین گزینه را انتخاب کنید. قیمت آنها بستگی به عواملی مانند هزینه نصب و راهاندازی، هزینه خرید قطعات و تجهیزات، هزینه کارهای ساختمانی و هزینه اجزای آهنکشی دارد. در ادامه چند نمونه از بالابرهای خانگی را به شما معرفی میکنیم.
· بالابر خانگی هیدرولیکی
بالابر هیدرولیکی جزء ایمنترین و با کیفیتترین بالابرهای خانگی محسوب میشوند که استفاده از آنها نیز بسیار آسان است.
نحوه عملکرد بالابرهای هیدرولیکی
بالابرهای هیدرولیکی از سیستم هیدرولیک و اصل پاسکال برای انتقال قدرت و نیرو استفاده میکنند که این سیستم از سه قسمت مهم و اصلی کاراسلینگ یا همان کابین حرکتی، جکهای هیدرولیک و پاوریونیت تشکیل شده است. برای جابهجایی کابین، نیروی مورد نیاز جکها توسط پاوریونیت تأمین میشود.
مهمترین اجزای آن شامل پمپ، پیستون و سیلندر، موتور، مخرن، شیرفلکه و مایع هیدرولیک (روغن) است. نحوه عمل آنها به این صورت است که موقع بالا رفتن پمپ، روغن را به درون سیلندر هل داده و پیستون موجب میشود دستگاه بالابر به سمت بالا حرکت کند. موقع پایین آمدن نیز دریچه دستگاه باز شده و روغن به درون مخزن برمیگردد. در طی این فرایند بالابر به پایین میآید.
مزیت بالابر هیدرولیکی چیست؟
این نوع از بالابرها بادوام هستند و از کیفیت مطلوبی برخوردارند. همچنین به دلیل طراحی که دارند اصولیتر کار میکنند و همین ویژگی موجب افزایش راندمان کاری آنها میگردد. علاوه بر این، ضریب اطمینان بالایی دارند به همین جهت قابل اعتمادتر هستند.
این سیستمهای هیدرولیکی به موتورخانه احتیاجی ندارند و هزینه سرویس و نگهداریشان پایین است. همچنین هزینه مصرف انرژی در آنها کم هست. ازاینرو اقتصادی به شمار میآیند.
خطرات بالابر هیدرولیکی
در این نوع احتمال سقوط بالابر در اثر پاره شدن سیم بکسل وجود دارد که برای پیشگیری از وقوع حادثه در چنینی شرایطی باید از ترمز ایمنی در طراحی آن استفاده شود. در این صورت، موقع پارگی سیم بکسل، ترمز ایمنی (پاراشوت) باعث میشود کابین در همان نقطه ثابت بماند و مانع از سقوط آن میشود.
یکی از عوامل خطرساز دیگر، ترکیدگی شلنگهای هیدرولیک است که موجب بروز حادثه میشود. تجهیزات ایمنی مانند سوپاپ اطمینان (Rapture Valve) در چنینی شرایطی با افزایش سرعت بیش از حد مجاز جک، باعث متوقف شدن جک و پیشگیری از ترکیدگی شلنگ میشود.
وجود تجهیزات ایمنی سیستم هیدرولیک و کیفیت آنها نقش مهمی در عملکرد و پیشگیری از حادثه دارد. با توجه به این باید در نظر داشت حذف آنها به منظور کاهش در هزینهها یا عدم دقت در کیفت آنها، خطرساز خواهد بود.
· بالابر خانگی راهپله
بالابر راهپله بیشتر در منازلی استفاده میشود که افراد سالمند وجود دارند و به علت کهولت سن نمیتوانند از پلهها بالا و پایین روند.
· بالابر خانگی ساده
این نوع از بالابرها بدون کابین هستند و بسیار ساده و ارزانند. بیشترین استفاده آنها در جابهجایی وسایل خانگی است. هیدرولیکی نیستند و ساختاری معمولی دارند. در این نوع به دلیل اینکه کابین و درب ندارند، احتمال بروز حادثه زیاد هست.
· بالابر خانگی کابین دار

این تصویر یک بالابر صنعتی آبی رنگ را نشان میدهد که در داخل یک محیط صنعتی قرار گرفته است. بالابر به همراه سکوی ایمن و مکانیزم حرکتی عمودی، مناسب برای جابجایی بارهای سنگین به ارتفاعات مختلف است. این دستگاه به دلیل ساختار مقاوم و سیستمهای حفاظتی پیشرفته، گزینهای کارآمد و ایمن برای استفاده در کارگاههای تولیدی، انبارها و پروژههای عمرانی محسوب میشود.
این نوع بالابرها برای امنیت بیشتر کابین دارند و مناسب جابهجایی افرادی که حفظ امنیت برایشان اهمیت دارد هستند. اجزای آنها عبارتند از کابین، درب، ریل، سیم بکسل، تابلوی فرمان و قطعات الکتریکی و مکانیکی. کابینها در انواع شیشهای و غیر شیشهای موجود هستند. کابینهای شیشهای قیمت بیشتری نسبت به غیر شیشهای دارند.
تفاوت بالابر خانگی با آسانسور
بالابر خانگی و آسانسور ازنظر شکل ظاهری و ساختار با هم تفاوتهایی دارند ازجمله:
- آسانسورها مصرف برق بیشتری دارند.
- هزینه خرید و نصب آسانسور بیشتر است.
- احتمال خطا و ایجاد حادثه در آسانسور کمتر است.
- برای راهاندازی آسانسور احتیاج به حفر چاه و تعبیه موتورخانه است.
- آسانسور با توجه به داشتن کابین، از امنیت بیشتری برخوردار میباشد.
- بالابر خانگی دارای محدودیت ارتفاع است درحالیکه در آسانسور چنین نیست.
- بالابر را میتوان در راهپلهها و بین طبقات راهاندازی کرد و اماکن جابهجایی آن وجود دارد.
- به آسانسورها نشان استاندارد تعلق میگیرد و بیمه میشوند اما بالابرها فقط بیمه میشوند و استاندارد نمیگیرند.
محدوده سرعت بالابرها 20 تا 45 متر بر ثانیه است درحالیکه سرعت آسانسور از 7 متر بر ثانیه شروع میشود.
2. بالابر ساختمانی
مهمترین ابزار و تجهیزاتی که مهندسان و معماران در ساختمانسازی و ساختوساز برجها استفاده میکنند بالابرهای ساختمانی هستند. میتوان گفت که اگر بالابرهای ساختمانی وجود نداشتند تقریباً برجی ساخته نمیشد چراکه امکان انتقال و جابهجایی مصالح وجود نداشت.
نوع مکانیزم به کار رفته در بالابرهای ساختمانی به عوامل مختلفی مانند محیط کار، قیمت محصول، قدرت، و ظرفیت آن بستگی دارد. بالابرهای ساختمانی از قسمتها و اجزای مختلفی مانند الکترو موتور، گیربکس، وینچ یا همان قرقره، سیم بکسل، پاکت ویژه حمل مصالح، جعبه و پایه بالابرها تشکیل شده است.

این تصویر یک بالابر تلسکوپی قرمز رنگ را نمایش میدهد که به منظور دسترسی به ارتفاعات در یک سالن ورزشی استفاده میشود. این دستگاه با بازوی بلند و چرخهای بزرگ، برای انجام کارهایی مانند نصب پروژکتورها، تجهیزات ورزشی، و تعمیرات در ارتفاعات بالا طراحی شده است. ساختار مستحکم و قابلیت حرکت آسان آن، گزینهای مناسب برای محیطهای ورزشی و صنعتی فراهم کرده است، و ایمنی و کارایی بالایی را تضمین میکند.
انواع بالابر ساختمانی
بالابرهای ساختمانی در اندازهها و ابعاد و ویژگیهای مختلف وجود دارند و هرکدام مناسب شرایط و جایگاههای خاصی هستند که در ادامه تعدادی از آنان را معرفی میکنیم. این بالابرها در ظرفیتهای 200 کیلوگرم (برق تک فاز) و 1000-300 کیلوگرم (برق 3 فاز) وجود دارند. جهت پیشگیری از خطرات احتمالی و دسترسی بهتر و همچنینی نصب راحتتر، از برق تک فاز استفاده میشود.
· هیدرولیکی
گاهی اوقات به بالابرهایی نیاز داریم که زیبایی زیادی داشته باشند و در عین حال صدای کمی نیز تولید کنند. مثلاً در رستورانها و فروشگاهها برای دسترسی به انبار چنین بالابری نیازی است تا زیبایی محیط کار و آرامش آن حفظ شود. بالابرهای هیدرولیکی مناسبترین گزینه برای چنین حالتی هستند.
بالابرهای هیدرولیکی امنیت بسیار بالایی نیز دارند و نکته ویژه در مورد آنها این است که در هنگام پایین آوردن بارها و وسایل، نیازی به انرژی برق ندارند و همین موضوع باعث شده تا در مصرف برق صرفهجویی قابل توجهی صورت گیرد. این ویژگی باعث میشود که در مواقع قطع برق، نگرانی از بابت پایین آوردن وسایل وجود نداشته باشد.
بالابرهای هیدرولیکی از سیستم هیدرولیک برای انتقال قدرت و نیرو استفاده میکنند که این سیستم از سه قسمت مهم و اصلی کاراسلینگ یا همان کابین حرکتی، جکهای هیدرولیک و پاوریونیت تشکیل شده است. برای جابهجایی کابین، نیروی مورد نیاز جکها توسط پاوریونیت تأمین میشود. بالابرهای هیدرولیکی خود به دو قسمت عمده جک مستقیم و جک غیرمستقیم تقسیم میشوند.
بالابر فروشگاهی
این بالابرها که هیدرولیکی محسوب میشوند شامل قطعاتی مانند پاوریونیت، شیر کنترل هیدرولیکی، دکل، سیم بکسل، قرقره، کفی، شیر برقی، گیربکس (حلزونی تیپ VF ) هستند. کیفیت قطعات عامل مؤثر در امنیت و قیمت آن میباشد.
بالابر رستورانی
بالابرهای رستورانی یا فست فود، هیدرولیکی هستند و برای حمل و جابهجایی غذا در طبقات رستورانها استفاده میشوند. امروز با گسترش انواع رستوران و فست فودها، این دستگاه برای سهولت در کار بسیار کاربردی است. ظرفیت آنها معمولاً بین 50 کیلوگرم تا یک تن است و قیمت آنها بستگی به فاکتورهایی مانند ابعاد، جنس و کیفیتشان دارد.
· آکاردئونی

این تصویر یک بالابر قیچی هیدرولیکی را نشان میدهد که طراحی مستحکم و قابلیت بالابری ایمن آن، امکان بلند کردن خودروها برای انجام تعمیرات و نگهداری را فراهم میکند. این دستگاه، کاربرد گستردهای در کارگاههای خودرو، تعمیرگاهها و صنایع مرتبط با ماشینآلات دارد، و به دلیل توانایی بالا بردن بارهای سنگین و فراهم کردن دسترسی آسان به بخشهای زیرین خودرو، گزینهای بسیار کارآمد و ایمن برای فعالیتهای صنعتی محسوب میشود.
علت نامگذاری این بالابرها بهخاطر شکلشان است چراکه شبیه به آکاردئون هستند. عملکرد آنها به این صورت است که بازوهای بالابر به وسیله یک جک از یکدیگر باز شده و باعث میشوند که وسایل به ارتفاع موردنظر برسند.
بالابرهای آکاردئونی (Scissor) یا قیچی به انواع مختلفی مانند آکاردئون خودکششی، بالابرهای زنجیری و بالابرهای کابلی تقسیم میشوند که هرکدام ویژگی منحصربهفرد خود را دارند اما ویژگی مشترک همه آنها قدرت بسیار بالا و ایمنی زیاد است.
لازم به ذکر است که هم بالابرهای آکاردئونی و هم بالابرهای هیدرولیکی، جزء بالابرهای ثابت محسوب میشوند. زیرا قابلیت جابهجایی و حرکت ندارند و در مکان خود ثابت هستند.
قیمت این بالابر بستگی به مواردی مانند تناژ، ابعاد و کورس جابهجایی دارد.
اجزای آنها شامل شاسی، چرخ، متعلقات فرمان، جک استقرار، کابین، تابلو فرمان، جک هیدرولیکی، پاور یونیت، بازوهای بازشونده و اکسل است. بالابر آکاردئونی ازنظر چرخ در دو نوع موجود هستند:
- چرخ خودرویی: این چرخها قابلیت چرخش 45 درجه به طرفین را دارند. در قسمت جلو دارای اکسل و فرمان هستند. فرمان آنها نرم و حرکتشان آسان است. مزیت چرخهای خودرویی این است که ایمنی و پایداری دستگاه را افزایش میدهند و باعث میشوند دستگاه در ارتفاع تکان نخورد. همچنین لرزش آن را کاهش میدهند.
- چرخ کارگاهی: این چرخ ها در قسمت عقب ثابت و در قسمت جلو گردان هستند. با توجه به اینکه چرخهای کارگاهی باعث کم شدن عرض و ارتفاع میشوند، برای محیطهای باریک مناسب هستند و عملکرد خوبی دارند.
ایمنی در بالابرهای ساختمانی
جمله معروف اول ایمنی، بعد کار را بارها و بارها شنیدهایم اما همچنان شاهد خسارتهای زیادی به علت رعایت نکردن اصول ایمنی هستیم. در این راستا لازم است قبل از شروع کار با بالابرهای ساختمانی، جهت کاهش خطرات و آسیبهای احتمالی موارد زیر را رعایت کنید.
- توجه داشته باشید که تنها افرادی که آموزشدیدهاند و موفق به دریافت مدرک شدهاند مجاز به استفاده از بالابر هستند.
- بالابرهای ساختمانی صرفاً برای حمل بار طراحی شدهاند و استانداردهای لازم برای حمل افراد را ندارند. بنابراین باید دقت کافی به این مسئله را داشت تا از آنها برای جابهجایی افراد استفاده نشود.
- قبل از شروع کار از هموار و تراز بودن سطحی که قرار است پایههای بالابر در آن قرار گیرند اطمینان حاصل نمایید.
-
توجه به شرایط آب و هوایی یکی از ضروریات پیش از شروع کار است. طوفان، باد شدید، بارندگی و مه ازجمله مواردی هستند که امکان بروز حوادث مانند سقوط، منحرف شدن و برخورد با ساختمان را افزایش میدهند. با توجه به این، در زمانهایی که شرایط آب و هوایی مساعد نیست، باید از کار با بالابر اجتناب نمود.
- موقع استفاده از بالابر جهت ایمنی بیشتر و کاهش صدمات احتمالی، لازم است کارکنان از کلاه ایمنی، لباس کار، کفش کار و دستکش مخصوص کار استفاده نماید.
- در هنگام حمل بار و مصالح، احتمال سقوط و بروز حوادث خطرساز وجود دارد. بنابراین، قبل از شروع حمل بار توسط بالابر، اطمینان حاصل نمایید که فردی در محوطه اطراف یا زیر بالابر نباشد.
- ظرفیت حمل هر بالابر محدود است و باید در نظر داشت که حمل بار بیشتر از ظرفیت آن، خطر سقوط بار و ایجاد حادثه را افزایش میدهد.
- انجام اقداماتی برای کاهش خطر واژگونی بالابر مانند سنگین کردن آن بهطور مناسب ضروری است.
3. بالابر صنعتی
بالابرهای صنعتی در مکانهایی استفاده میشوند که فضای بزرگ و وسیع دارند و همچنین نیاز به قدرت بیشتری لازم است. این بالابرها مناسب فضای کارگاهی، کارخانهای و صنعتی هستند و برای جابهجایی بارهای بسیار سنگین مورد استفاده قرار میگیرند. کاربردهای دیگر آن شامل انتقال آب از داخل چاه، حمل بارهای داخل کامیون و بارگیری در کارخانهها و انبارهای بزرگ است. بالابرهای صنعتی به دو نوع ثابت و متحرک تقسیم میشوند.
· بالابر صنعتی ثابت

این تصویر یک بالابر صنعتی مدرن را نمایش میدهد که دارای سکوی عریض و نردههای ایمنی است و برای جابجایی پالتهای چوبی در ارتفاعات مختلف طراحی شده است. دستگاه در یک محیط داخلی صنعتی نصب شده و کارایی بسیار بالایی برای جابجایی بارهای سنگین به صورت ایمن دارد. این ابزار با توجه به ساختار مستحکم و طراحی ایمنی خود، در انبارها، کارگاهها و محیطهای صنعتی مشابه برای تسریع و بهبود فرآیندهای جابجایی استفاده میشود.
بالابرهای ثابت جزء بالابرهای هیدرولیکی محسوب میشوند که در محلی ثابت نصب شده و برای جابهجایی بار مورد استفاده قرار میگیرند. در مقایسه بالابرهای ثابت و متحرک از لحاظ قدرت، باید دانست که قدرت بالابرهای ثابت به مراتب بیشتر است. بالابرهای ثابت به چند دسته بوم لیفت، کابلی و زنجیری، آکاردئونی و جک عمودی تقسیم میشوند.
کاربردهای آن عبارتند از: پارکینگهای خودروبر، انبارها و فروشگاهها.
بوم لیفت
از بالابر ثابت بوم لیفت (Static Base Boom Lifts) با توجه به اینکه ظرفیت کمی دارد برای حمل نفر تنها استفاده میکنند. دسترسی در آنها بهصورت عمودی و افقی است.
کابلی زنجیری
در این مدل یک کابل یا زنجیر به سکوی بالابر متصل است که موجب حرکت آن میشود. ایمنی این دستگاهها بسیار پایین است و نباید برای جابهجایی افراد از آن استفاده شود.
آکاردئونی
بازوهای بالابر صنعتی آکاردئونی تأمینکننده ارتفاع موردنظر هستند و با توجه به اینکه بهصورت عمودی باز میشوند، ایمنی بسیار بالایی برای حمل بار و وسایل دارند. بالابر آکاردئونی را باید در حالت بسته جابهجا کرد درغیراینصورت خطر واژگونی افزایش مییابد.
جک عمودی
Industrial-Lifts
در این مدل، جک بهطور مستقیم در زیر میز بار تعبیهشده و موجب حرکت آن به سمت بالا میشود. ایمنی و ظرفیت این بالابر در مقایسه با آکاردئونی کمتر هست و درصورتیکه احتیاج به جابهجایی افراد باشد باید برای آن کابین طراحی شود.
دکلی یا ستونی
در این مدل، ریل اول به کمک سیستم هیدرولیک باز میشود و بقیه ریلها به کمک زنجیر باز میشوند. درواقع مکانیسم عمل به کمک هیدرولیک و زنجیر است. انواع آن شامل تک دکله، دو دکله (دوبلکس)، چهار دکله (چهار ستونه) و آمفیتئاتری میباشد. این دستگاه در انواع چرخ کارگاهی یا خودرویی ارائه میشود.
تفاوت بالابر دکلی و آکاردئونی
تفاوت این بالابرها در مکانیسم عمل، ظرفیت بار و اندازه سکوی بالابر، وزن و قیمت است. به این شکل که عملکرد دکلی تمام هیدرولیکی نیست و به کمک زنجیر نیز صورت میگیرد، درحالیکه عملکرد آکاردئونی بهطور کامل به کمک روغن و سیستم هیدرولیک میباشد.
ظرفیت حمل در آکاردئونی تا 700 کیلوگرم است اما بالابر دکلی یا ریلی حداکثر 200 کیلوگرم ظرفیت حمل بار دارد. ازنظر اندازه سکوی دستگاه، آکاردئونی سطح بیشتری در مقایسه با دکلی دارد و باعث میشود اپراتور فضای بیشتری در اختیار داشته باشد. همچنین مزیت نوع دکلی نسبت به آکاردئونی این است که وزن کمتری دارد و از قیمت مناسبتری برخوردار میباشد.
· بالابر صنعتی متحرک
بالابرهای صنعتی متحرک دارای چرخهایی در زیر دستگاه هستند که امکان حرکت را به بالابر میدهد. این نوع از بالابرها بهترین و مناسبترین گزینه برای جابهجایی بارهایی هستند که مکان تخلیه با مکان انبار یا استفاده بار فاصله زیادی دارد.
بالابرهای صنعتی متحرک نیز مانند دیگر بالابرها انواع مختلفی دارند مانند: بالابرهای خودکششی، پشت کامیونی، میز هیدرولیک، تلسکوپی و مفصلی.
این بالابرها ازنظر نحوه دسترسی به دو دسته دسترسی عمودی و دسترسی عمودی و افقی تقسیم میشوند. ارتفاع این نوع بالابرها بهراحتی میتواند توسط مشتری یا کاربر تنظیم شود.

این تصویر یک بالابر صنعتی قرمز رنگ متحرک را نشان میدهد که برای جابهجایی ایمن و دسترسی آسان به ارتفاعات طراحی شده است. برخورداری از چرخهای بزرگ و سازهای مقاوم همراه با پایههای ایمنی، این دستگاه را گزینهای مناسب برای نصب تجهیزات، تعمیرات، و جابهجایی بارها در محیطهای صنعتی و کارگاهی میسازد. طراحی قابل حمل و قابلیت تنظیم ارتفاع، استفاده از این بالابر را در پروژههای مختلف تسهیل میکند.
اجزا این مدل عبارت است از موتور، بدنه، جعبهدنده و پوسته آن، سیستم قفل اضطراری، سیستم کنترل الکتریکی.
در بالابر ثابت از برق شهری استفاده میشود و وزن دستگاه زیاد است. این مدل قابلیت جابهجایی توسط یک نیرو را ندارد؛ اما مدل خودکشی، قابلیت و توان بسیار بالایی دارد و از منبع تغذیه مانند باتری بهعنوان ذخیره انرژی در آنها استفاده میشود. وزن آن کم است به همین دلیل بهراحتی میتواند در بالا رفتن از ساختمانها، حمل سریع افراد در مناطق کوهستانی، بالا کشیدن اشیا غرقشده در دریاها، بالا رفتن از ناوها و کشتیهای جنگی، امدادرسانی در مناطق صعبالعبور و تمیزکاری نمای برجها مورداستفاده قرار گیرند.
موتور مورداستفاده در آنها باید ویژگیهایی مانند داشتن منبع انرژی جریان مستقیم، قابلیت کنترل سرعت، اندازه و وزن کم، دانسیته قدرت بالا، توانایی ایجاد گشتاور بالا و همچنین قیمت مناسب را داشته باشد.
باتری این بالابر جهت تأمین نیرومحرکه لازم، باید دارای مشخصاتی مانند وزن کم، چگالی بالا، توان خروجی بالا، کارایی بالا، ظرفیت انرژی مناسب، در دسترس بودن و قیمت مناسب باشد.
مفصلی
این بالابرهای صنعتی مکانیزم قدیمی و سادهای دارند و به کمک مفصل توسط بازوی هیدرولیک باز و بسته میشوند. بالابرهای مفصلی مناسب برای استفاده در ارتفاع کم هستند.
تلسکوپی
قدرت مانور و توانایی کار بازوهای بالابر تلسکوپی در شرایط سخت زیاد است. همچنین مکانیسم آنها کارآمدتر و جدیدتر میباشد.
· بالابر صنعتی نفربر یا باربر
این نوع از بالابرها درواقع از نوع متحرک هستند که بهصورت کاملاً هیدرولیکی تولید میشوند. از این نوع بالابرها برای بالا بردن کارکنان جهت کار در ارتفاع مانند سقف یا طبقات بالایی ساختمان استفاده میشود. بالابر صنعتی نفربر از امنیت خوبی برخوردار است و گزینه مناسبی برای کار در ارتفاع زیاد محسوب میشود. از دیگر موارد کاربرد آنها، کار در مناطقی است که صعبالعبور هستند و یا مکانهایی که نصب داربست برای بالا رفتن گزینه مناسبی نیست.
ایمنی در بالابر نفربر
آمارها نشان داده است که حدود 3 درصد از مرگومیرهای ساختمانی ناشی از حوادث بالابرها هستند. خطراتی که در این زمینه وجود دارد شامل برقگرفتگی، نقص فنی، سقوط افراد یا اشیا، برخورد با سقف یا اشیا و برخورد با گوشههای نوکتیز است. با توجه به این قضیه، لازم است موارد ایمنی را رعایت نماییم.
- محدودیتهای وزنی را در نظر بگیرید.
- از حمل وسایل سنگین توسط بالابر بپرهیزید.
- فاصله ایمنی از خطوط برق و سیمها را حفظ کنید.
- از تجهیزات ایمنی مانند کمربند مهارکننده بدن استفاده کنید.
- قبل از شروع کار، کارکنان و عابران پیاده را از محیط دور نمایید.
- از قرار دادن داربست یا سطل بر روی سکوی بالابر اجتناب نمایید.
- کارکنان باید آموزشدیده و گواهینامه مربوطه را دریافت نموده باشند.
- شرایط آب و هوایی (مهآلود بودن، وزش باد، بارندگی) را بررسی نمایید.
- بررسی فضای کار ازنظر ارتفاع سقف، سطوح ناهموار، وجود گودال در محل، کابلکشیهای برق و خطوط هوایی ضرورت دارد.
- لاستیکها، چراغها، چرخها، سطح روغن هیدرولیک، آب و مایع خنککننده، سیستم هیدرولیک، باتریها، برق، هشداردهندههای پشتیبان و عملکرد اضطراری، شارژر و عملکرد کلی بالابر را چک کنید.
نکات ایمنی عمومی در بالابرها
همواره به یاد داشته باشیم که ایمنی مقدم بر کار است و هیچ شرایطی ارزش آن را ندارد که برای سهولت در کار یا سرعت بخشیدن به آن، از موارد ایمنی چشمپوشی کنیم. بهطورکلی در انواع بالابر باید به موارد خطرآفرین و حادثهساز توجه و دقت کافی داشته باشیم.
نکات ایمنی لازم است قبل از شروع کار و همچنین در حین انجام کار رعایت شوند. این موارد بهطورکلی شامل بازدید و چک کردن روزانه قطعات و اجزا دستگاه، خطر سقوط بار یا افراد، بررسی منطقه ازلحاظ وجود موانع، گودال، بررسی ارتفاع سقف در محیطهای سربسته، دور کردن افراد از محل کار، خطرات برقگرفتگی و برخورد با سیم و کابلهای هوایی، استفاده نادرست از دستگاه، احتمال برخورد با ساختمان و موانع نوکتیز، حمل بار بیشتر از حد مجاز دستگاه است.
خرید انواع بالابر
امروزه به دلیل قابلیتهای بسیار زیادی که بالابرها دارند تقریباً در هر زمینهای میتوان برای انتقال و جابهجایی انواع بارها و وسایل با وزنهای مختلف، از آنها استفاده کرد. بالابرها انواع مختلفی دارند و در ابعاد و ویژگیهای مختلف، با جنسهای متفاوت ساخته میشوند.
نوع استفاده از این بالابرها، شرایط محیط کار، ایمنی، نوع کاربری، فضای موجود، باری که میخواهیم جابهجا کنیم و بحث هزینههای مالی و ظرفیت حمل بار تعیینکننده نوع بالابر است که مناسب استفاده ما خواهد بود. قیمت بالابرها با توجه به مکانیسم عمل به عواملی مانند کیفیت قطعات، نوع موتور، اجزا و محدوده کارشان و ابعاد آنها بستگی دارد.